در دوران ساسانیان، آموزشگاه‌هایی همانند دانشگاه گندی شاپور و افرادی همچون مانی وجود داشتند و کتاب‌های خارجی به زبان پهلوی ترجمه شدند. همچنین ایرانیان باستان، فناوری آبی قنات را در دوران هخامنشی تا ساسانی اختراع کردند که سپس به کشورهای دیگر نیز راه یافت. پیل بغداد نیز به عنوان نخستین باتری احتمالی ساخت انسان، در دوران اشکانیان یا ساسانیان در نظر گرفته شده است و نظریات گوناگونی را دربارهٔ چرایی دست‌یابی ایرانیان باستان به اصول تولید برق، پدیدآورد. صنعت فلزکاری و سفالگری دوره ساسانیان دارای نبوغ و نوآوری‌های چشمگیری بوده است. به نحوی که ظروف ساسانی در هزاران کیلومتر دورتر از مرزهای ایران کنونی در شمال روسیه، شمال چین و شمال اروپای غربی کشف شده است. فناوری بافندگی خاصی در دوران ساسانی برای تولید پارچه های ابریشمی با بافت ظریف و دارای نقوش مختلف ابداع گردید که محصولات حاصل از این نوع بافندگی، در مسیر جاده ابریشم ^پ و تا نواحی وایکینگها  در اروپای شمال غربی، مورد استفاده اقوام و ملل دیگر قرار گرفت.در قرون اول اسلامی شاهد خیزش نسلی از دانشمندان ایرانی در علوم مختلف طبیعی، ریاضی، عقلی و نقلی (همانند برمکیان، اکثریت اخوان الصفاء، خوارزمی، ابن هیثم، رازی، ابوریحان، ابن سینا و دیگران) هستیم. دانش هم در قالب تدریس مدون در محافل عالی و هم در قالب متون حِکمی-ادبی (مانند شاهنامه، مثنوی معنوی، گلستان و بوستان) در جامعه ایرانی، حفظ و پرورش و تبادل می‌شد. تأسیس کتابخانه، بیمارستان، مدارس علمی عالی، رصدخانه، خانه استنساخ کتب و دیگر زیرساختهای علمی-پژوهشی-تحقیقاتی از جمله موارد مورد اهتمام ایرانیان مسلمان برای وقف و امور خیریه بود. مجمع علمی رصدخانه مراغه و دانشگاه ربع رشیدی در دوران حکمرانی مغولان بر ایران (با نقش آفرینی خواجه نصیرالدین طوسی و خواجه رشید الدین همدانی)، از جمله اولین مراکز علمی بین‌المللی در دوران نزدیک به عصر پیشارنسانس بودند که از نظر تاریخی در نسل اول دانشگاه‌های مدرن و از نظر متدیک در نسل چهارم روش پژوهش و تحقیقات، قرار داشتند. تقویت بنیان‌های دانش منطق توسط فارابی و ابن سینا، تأسیس جبر توسط خوارزمی، تقویت بنیان‌های دانش مثلثات توسط افرادی مانند غیاث الدین جمشید کاشانی، محاسبات دقیق پارامترهای طبیعی-ریاضیاتی مانند شعاع زمین توسط ابوریحان و محاسبه دقیق عدد پی توسط کاشانی و ترسیم نقشه جهان توسط اصطخری، قضایای دینامیک سماوی خواجه نصیرالدین طوسی که منجر به تسهیل کارهای بعدی توسط امثال کپرنیک شد، بنیان‌های فیزیک نور توسط ابن هیثم، روش پزشکی سینوی و دیگر موارد، از میراثها و دستاوردهای علمی مجامع علمی-دانشگاهی ایران در دوران قبل از رنسانس است.